Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), Türk dili konuşan ülkeler arasında her alanda iş birliğini güçlendirmeyi amaçlayan bölgesel bir örgüttür. 2009 yılında Azerbaycan'ın Nahçıvan şehrinde imzalanan Nahçıvan Anlaşması ile kurulmuş olup, üyeleri arasında ekonomik, siyasi ve kültürel bağları geliştirmeyi hedeflemektedir. İstanbul merkezli bu teşkilat, Türk dünyasının ortak çıkarlarını savunarak, uluslararası arenada daha etkin bir rol oynamasını sağlamak için çalışmalar yürütmektedir.
TDT'nin kurulmasında, Türk devletleri arasındaki tarihsel, dilsel ve kültürel bağlar önemli bir rol oynamıştır. Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanan Orta Asya ülkeleri ile Türkiye arasında gelişen ilişkiler, teşkilatın temelini oluşturmuştur. 1992 yılında Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi ile başlayan bu süreç, 2009 yılında Nahçıvan Anlaşması'nın imzalanmasıyla kurumsallaşıp Türk Konseyi adıyla resmi bir yapıya kavuşmuştur. 2021 yılında teşkilatın adı Türk Devletleri Teşkilatı olarak değiştirilmiş ve bu adımla teşkilatın küresel ve bölgesel arenadaki rolü daha da vurgulanmıştır. Bu değişiklik, Türk devletleri arasındaki siyasi, ekonomik ve kültürel iş birliğinin daha ileriye taşınması ve TDT'nin uluslararası platformlarda daha aktif bir oyuncu olması amacıyla yapılmıştır.
Kurumsal Yapısı
TDT, üyeleri arasındaki iş birliğini koordine etmek ve ortak kararlar almak için çeşitli organlardan oluşmaktadır:
Devlet Başkanları Konseyi: Teşkılatın en üst düzey karar alma organıdır. Yılda bir kez düzenlenen zirve toplantılarında, üye ülkelerin devlet başkanları bir araya gelerek stratejik yönelimleri belirler.
Dışişleri Bakanları Konseyi: TDT'nin politikalarını uygulamak ve dış ilişkilerde koordinasyonu sağlamak amacıyla dışişleri bakanlarından oluşur.
Kıdemli Memurlar Komitesi: Teşkılatın faaliyetlerinin koordine edilmesi ve kararların uygulanması konusunda çalışan bu komite, üye ülkelerin temsilcilerinden oluşur.
Sekretarya: Teşkılatın idari işlerini yürüten bu organ, İstanbul'da bulunmaktadır ve günlük faaliyetlerin yürütülmesinden sorumludur.
Çalışma Grupları ve Komisyonlar: Ekonomik, kültürel ve eğitim gibi alanlarda üye ülkeler arasında daha derin iş birliği sağlamak amacıyla çeşitli alanlarda uzmanlaşmış birimlerdir.
Azerbaycan
Kazakistan
Kırgızistan
Türkiye
Özbekistan: 2019 yılında tam üye olmuştur.
Macaristan: 2018 yılında gözlemci üye olarak teşkilata katılmıştır.
Türkmenistan: 2021 yılında gözlemci üye statüsüne sahip olmuştur.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti: 2022 yılında gözlemci üye olarak kabul edilmiştir.
Türk Devletleri Teşkilatı, üyeleri arasında siyasi, ekonomik ve kültürel bağları güçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda, ortak projeler geliştirilmekte, üye ülkelerin küresel arenada daha etkili olması için stratejik adımlar atılmaktadır. TDT, Türk dünyasının ortak çıkarlarını savunma ve bölgesel istikrarı sağlama amacıyla faaliyetlerini sürdürmektedir.
Türk Devletleri Teşkilatı, Türk dünyasının birliğini ve dayanışmasını artırmak amacıyla çalışmalar yürüten önemli bir platformdur. TDT, tarihsel ve kültürel bağların güçlendirilmesi ve üye ülkelerin uluslararası alanda daha etkin bir rol oynaması için çeşitli projeler ve programlar geliştirmektedir. Bu bağlamda, TDT'nin üyeleri ve gözlemcileri arasındaki iş birliği, Türk dünyasının geleceği için büyük bir potansiyel sunmaktadır.